Kỳ 1: Tin nhảm, tin “tào lao” vì sao vẫn nhiều người tin?

Không chỉ có những thông tin kiểu “tào lao bí đao” như trên mà còn vô vàn những tin xấu, tin giả vô cùng độc hại, nếu người dùng không tinh ý sẽ tin theo, lan truyền gây tác hại rất lớn đối với cộng đồng, xã hội. Không khó để nhận biết các loại thông tin kiểu này, thôi thì hầm bà lằng trên mạng xã hội hết thần y nọ, nhà ngoại cảm siêu phàm kia, chuyên gia kinh tế siêu đẳng chỉ cách làm giàu không khó…Hết chuyện tào lao đến chuyện “bình loạn” chính trị kiểu ông A bị bắt, ông B thất sủng, ông C tham nhũng v.v…và mây mây. 

Câu hỏi đặt ra, vì sao nhiều người dễ tin như vậy?

Có lẽ đầu tiên phải kể tới là tính cách người Việt. Người Việt Nam đa phần sống trọng tình cảm, vậy nên mới có câu: “trăm cái lý không bằng một tý cái tình”. Lối sống duy tình đâu phải hoàn toàn không hay, song thói thường cái gì quá đều không tốt vậy! Lối sống trọng tình cảm nếu được bổ sung, phát triển cho phù hợp với xã hội hôm nay thì hoàn toàn tốt đẹp và vẫn mang nhiều giá trị. Bởi sống duy tình nên người Việt có truyền thống yêu thương, đùm bọc nhau trong khó khăn, hoạn nạn. Vậy nên năm 2020, khi miền Trung lũ lụt, nhiều ngả đường nơi đây tắc nghẽn vì lý do…quá nhiều xe từ mọi miền đất nước đổ về cứu trợ đồng bào. Phàm, cái gì có hay ắt đi kèm cái không hay. Thế giới và sự vật luôn biến đổi nên con người cũng cần biến đổi, thay đổi cho phù hợp. Bởi lối sống thiên về tình cảm ấy mà nhiều người dễ tin. Cái sự dễ tin của nhiều người đã được đức kết, thậm chí “tin bạn mất bò” mà đâu chỉ mất bò, nhiều khi mất cả nhà, cả nước:

Tôi kể người nghe chuyện Mỵ Châu

Trái tim lầm chỗ đặt trên đầu

Nỏ thần vô ý trao tay giặc

Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu (Tâm sự - Tố Hữu).

Bởi sự dễ tính, cả tin như vậy của một số người nên các tin xấu, tin giả không những vẫn sống khỏe mà còn mặc sức hoành hành. Bởi vậy mới có chuyện trò đùa tuyên bố “ngày mai là điều lệ mới của zalo” trước đây vốn có “hộ khẩu” bên facebook, hoành hành phá đám bỡn cợt một thời gian lừa được vô khối người rồi chuyển “hộ khẩu” qua zalo tiếp tục “làm mưa làm gió”. Mà đâu chỉ giới lao động ít có thời gian lên mạng xã hội, thậm chí cánh báo chí, trí thức cũng chia sẻ rần rần. Cũng vậy, mỗi cái chuyện anh Quang VOV1 mổ tim từ thiện, thôi thì VOV, báo chí rất nhiều lần lên tiếng rằng VOV1 không có ai tên Quang, rằng không có chương trình vận động mổ tim nào cả, những tưởng sau đó những thông tin kiểu này được xếp vào viện bảo tàng. Ai ngờ lâu lâu lại có người lôi ra, vậy là “giang cư mận” (cư dân mạng) lại được phen chia sẻ rần rần.

Cứ có thông tin về thày thuốc Nam, nhà ngoại cảm, chuyên gia phong thủy….nào đó được đưa lên thì ôi thôi chỉ qua một khoảng thời gian ngắn tất cả họ đều trở thành thiên tài. Thuở xưa, cha ông, từ kinh nghiệm sống của mình đã đúc kết và nhắc nhở con cháu về cái chuyện “tam sao thất bổn” bằng câu chuyện “con rắn vuông” chắc không ai lạ gì. Vài thông tin kiểu “thông tấn xã vỉa hè” như ông A chữa bịnh bằng nước lã hay lắm, “thần y” chữa bệnh bằng cách bạt tai, rút lưỡi, ông C cho số đề linh lắm, bà D chọn phong thủy siêu lắm…thế là một đồn mười, mười đồn trăm và nhờ mạng xã hội và nhờ sự tiếp tay có chủ đích và cả không có chủ đích do cả tin của nhiều người nên những thông tin kiểu này càng phát tán dữ dội. Có lẽ vì vậy nên sẽ chẳng lạ gì khi giới đầu cơ nhà đất chỉ cần tung vài thông tin hỏa mù, đăng vài bài báo nói về tương lai của một vùng đất nào đó là ngay lập tức đất ở nơi đó bỗng biến thành vàng. Chẳng hạn gần đây, mới chỉ có thông tin Tỉnh ủy Bình Phước đề xuất Chính phủ được cải tạo sân bay trên địa bàn huyện Hớn Quản thì ngay lập tức xe cộ nối đuôi nhau về mua bán đất gây náo loạn cả một vùng quê yên bình. Phương án sân sân bay được chấp thuận và thông qua thì sau đó mới sẽ đưa vào quy hoạch tới…2050. Không nói đâu xa, một người từng trải trên thương trường như ông Huỳnh Uy Dũng, Giám đốc Công ty cổ phần Đại Nam vừa qua cũng đã lên tiếng tố cáo bị một người là…”thần y” lừa đảo, việc lừa đảo của “thần y” này đã rõ khi “ông Võ Hoàng Yên đã viết thư gửi vợ chồng ông Huỳnh Uy Dũng đề nghị trả lại tiền và nhà đất, nhưng vợ chồng ông Dũng nói sẽ không rút đơn tố cáo tới công an” (Tuổi trẻ onile ngày 07-3-2021).

Hỏi nguyên nhân vì sao chia sẻ thì trả lời thấy bên zalo của những người bạn là người nổi tiếng, có vị thế xã hội.

Theo Trang tin điện tử Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Trà Vinh
Nguồn: https://tuyengiao.travinh.gov.vn/1458/39703/71968/686794/sinh-hoat-tu-tuong/nhieu-loan-thong-tin-tren-mang-va-trach-nhiem-cua-dang-vien